naglowek3.jpg
Środa, 04.12.2024    
Imieniny: Barbary, Hieronima, Krystiana
Przydatne linki

pz.jpg
obywatel_slider.(5047590_3443284).jpg
Z historii Czechowic-Dziedzic
Historyczne zdjęcie Czechowic-DziedzicNa obszarze dzisiejszego miasta istniały przed wiekami trzy wsie: Czechowice, Dziedzice, Żebracz. Pojawiają się one w źródłach historycznych dopiero pod koniec XV wieku. Można jednak przyjąć, że występujące w „Księdze uposażeń biskupstwa wrocławskiego” biskupa Henryka z Wierzbna (1302-1319) wsie Chotowice Polskie i Chotowice Niemieckie, to nasze Czechowice. W dokumentach historycznych Czechowice występują pod datą 1430 r., Żebracz – 1443, Dziedzice –1480. Pierwsza wzmianka o kościele parafialnym pod wezwaniem św. Katarzyny w Czechowicach pochodzi z 1447 roku.
Ziemie dzisiejszych Czechowic były terenami przygranicznymi, bowiem płynąca tu rzeka Biała stanowiła granicę państwową między ziemiami Korony św. Wacława, a Królestwem Polskim (1456-1772), a po pierwszym rozbiorze Polski stała się wewnętrzną granicą monarchii Habsburgów, oddzielającą Galicję od Śląska Austriackiego. Podobnie rzeka Wisła, w latach 1742-1918, była prusko - austriacką granicą państwową. Po pierwszej wojnie światowej Czechowice (Żebracz stała się przysiółkami Czechowic) i Dziedzice znalazły się w granicach niepodległej Polski.
 
 
Wiek XIX - kolej i przemysł
 
Historyczne zdjęcie Czechowic-DziedzicDo drugiej połowy XIX wieku rolnictwo stanowiło prawie wyłączne źródło utrzymania mieszkańców. Pod koniec XIX wieku Czechowice, Dziedzice i sąsiednie Bielsko stały się ważnymi ośrodkami przemysłowymi Austro - Węgier. Uprzemysłowienie naszych wsi było ściśle związane z lokalizacją w Dziedzicach Cesarsko - Królewskiej Uprzywilejowanej Kolei Północnej Cesarza Ferdynanda, biegnącej z Wiednia do Krakowa i Lwowa. Linię kolejową Bogumin - Dziedzice oraz Dziedzice – Bielsko uruchomiono 17 grudnia 1855 roku, Dziedzice - Oświęcim 1 marca 1856 roku, Dziedzice – Pszczyna w 1867 roku. 
Wzdłuż linii kolejowej powstały liczne zakłady przemysłowe, jak: fabryka podkładów kolejowych (1890), rafineria nafty „Schodnica” (1896 r.), fabryka przetwórstwa metalowego „Cynkownia” (1896), kopalnia węgla kamiennego „Silesia” (wiercenia rozpoczęto w 1900 roku), rafineria nafty „Vacum Oil Company” (1905), zakład przetworów żywicznych, przetwórnia ryb morskich, fabryka brykietów, kilka cegielni 
i inne.


Silna tożsamość narodowa
 
Historyczne zdjęcie Czechowic-DziedzicBardzo wcześnie wykształciło się tutaj polskie samookreślenie narodowe i silna polska świadomość narodowa. Tu działali budziciele polskości, autorzy polskich katolickich modlitewników: ks. Błażej Olejek („droga Krzyżowa”, ks. Antoni Janusz („Kancjonał katolicki”) oraz ks. Józef Londzin – działacz narodowy, pisarz, prezes Rady Narodowej Księstwa Cieszyńskiego. Jednocześnie powstały w Dziedzicach i Czechowicach: Towarzystwo Naukowej Pomocy dla Księstwa Cieszyńskiego (1872), Macierz Szkolna Księstwa Cieszyńskiego, Kółko Rolnicze wraz z Czytelnią (1887), Ochotnicza Straż Ogniowa w Dziedzicach z polską komendą, Ochotnicza Straż Ogniowa w Czechowicach (1900), Związek Śląskich Katolików, Koło Polskiego Towarzystwa Pedagogicznego, Towarzystwo Szkoły Ludowej, gniazdo „Sokoła” (1905), Związek Strzelecki i inne. Z tych wsi wyszła liczna grupa patriotycznej młodzieży, która wstąpiła do Legionów Polskich Józefa Piłsudskiego. W okresie międzywojennym nadal trwała rozbudowa przemysłu. Powstała fabryka Spółki Akcyjnej Przemysłu Elektrycznego „Czechowice” (1921), Fabryka Kabli Clement Zahm Spółka z o.o. (1931), Fabryka Galanterii Żelaznej, późniejsza fabryka rowerów „Apollo” (od 1937), fabryki zapałek, maszyn i pomp, papieru i wiele innych. Możliwość dobrego zarobku spowodowała podniesienie poziomu życia mieszkańców. Lokalne władze miały możliwość rozwoju infrastruktury typu miejskiego. Nadal wysoka była aktywność kulturalna i polityczna mieszkańców. Powstało kilka domów kultury, w których działalność prowadziły: Macierz Szkolna Księstwa Cieszyńskiego, „Sokół”, „Siła”, Związek Strzelecki, Związek Legionistów Polskich. Działało kilka chórów, kilka amatorskich scen teatralnych, kina, liczne kluby sportowe. Dziedzice, a zwłaszcza Czechowice, znalazły się w gronie przodujących gmin w województwie śląskim.
 
 
Okupacja hitlerowska
 
W okresie okupacji hitlerowskiej tereny te zostały włączone do Rzeszy Niemieckiej. Rozpoczęły się przymusowe zsyłki na roboty w głąb Rzeszy, wywłaszczania, łapanki uliczne i domowe deportacje do obozów koncentracyjnych, wyroki śmierci i publiczne egzekucje. Zniszczono całe polskie życie organizacyjne i polityczne oraz polskie szkolnictwo. Do 1940 roku istniały samodzielne gminy Czechowice i Dziedzice, które wkrótce połączono w jedną jednostkę organizacyjną. W lutym 1945 roku nastąpiło wyzwolenie tych ziem przez armię radziecką, a pierwsze miesiące nowej władzy rozpoczęły okres bratobójczych walk.
 
 
Prawa miejskie, zmiany administracyjne
 
Prawa miejskie nadano połączonym gminom w dniu 14 grudnia 1950 roku na mocy rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów (przepisy weszły w życie z dniem 1 stycznia 1951 roku), a miasto miało nosić nazwę Czechowice. Wywołało to niezadowolenie mieszkańców Dziedzic, którzy podjęli działania na rzecz przywrócenia nazwy Dziedzice. W wyniku tych starań Prezes Rady Ministrów rozporządzaniem z dnia 13 listopada 1958 roku dołączył drugi człon „Dziedzice” i odtąd miasto nosi nazwę Czechowice - Dziedzice. Zmienił się także obszar miasta. W 1950 roku z sąsiedniej gminy Ligota włączono do niego przysiółek Podkępie, natomiast w 1957 roku Ligocie przekazano stary czechowicki przysiółek Koło. W dniu 1 lutego 1977 roku zostały zlikwidowane sąsiednie gminy: Ligota, Bestwina i w całości włączone do Czechowic - Dziedzic. Niezadowolona z tego Bestwina, po prawie sześciu latach starań, rozporządzeniem Prezesa Rady Ministrów z dnia 1 października 1982 roku odzyskała utraconą samodzielność. Do 1975 roku miasto Czechowice - Dziedzice było w województwie katowickim, w powiecie bielskim. Po likwidacji powiatów, pomimo utworzenia województwa bielskiego, Czechowice - Dziedzice nie weszły w skład nowego województwa. Po II wojnie światowej miasto nadal miało charakter przemysłowy. W tym okresie prowadzona była działalność w wielu gałęziach gospodarki: wydobycie węgla kamiennego, przerób ropy naftowej, przemysł elektroenergetyczny, metalurgii miedzi, samochodowy, kabli i przewodów, wyrobów elektrotechnicznych, organiczny, ceramiki budowlanej, betonów, tartaczny, zapałczany, celulozowo - papierniczy, wełniany, filcowy i tkanin technicznych, odzieży i bielizny osobistej, mięsny i piekarniczy. Tu znajdowały się firmy znane w kraju i za granicą takie jak: Rafineria „Czechowice”, Śląska Fabryka Kabli, Walcownie Metali „Dziedzice”, Fabryka Sprzętu Elektrotechnicznego „Kontakt”, Czechowickie Zakłady Przemysłu Zapałczanego, Kopalnia Węgla Kamiennego „Silesia”. Na obszarach wiejskich w mieście i w sołectwach: Bronów, Ligota oraz Zabrzeg prowadzono gospodarkę rolniczą, a także gospodarkę rybną, która od wieków w tej części Śląska Cieszyńskiego miała duże znaczenie.
 
 
Rewolucyjne przemiany społeczne i współczesność
 
Historyczne zdjęcie Czechowic-DziedzicRok 1980 za sprawą aktywnej w mieście „Solidarności” zapoczątkował proces zmian w świadomości ludzi i ukazał konieczność odejścia od niesprawnego systemu. Kilka lat później, rewolucyjne przemiany 1989 roku przyniosły ugruntowanie się gospodarki rynkowej, wyzwoliły inicjatywę i samorządność ludzi. Po 1990 roku niepomiernie wzrosła rola samorządu lokalnego. Dzięki decyzjom władz samorządowych wybudowano nowoczesną oczyszczalnię ścieków i wiele kilometrów kolektorów i sieci kanalizacyjnych, choć do końca tych inwestycji jest jeszcze bardzo daleko. Rozbudowano szkoły – głównie powstały nowe sale gimnastyczne. Zmodernizowano plac targowy i wiele kilometrów ulic i chodników. Wybudowano nowe mosty i wiadukty. Powstało piękne kąpielisko miejskie, przebudowano sztuczne lodowiska, oraz wybudowano kryty basen. Niestety przemiany społeczne i gospodarcze miały także swoje strony ujemne. 

Konieczność restrukturyzacji przemysłu po 1990 roku przyniosła liczne zwolnienia pracowników i niepokojący wzrost bezrobocia. Upadły firmy i przedsiębiorstwa, w tym jeden z najstarszych zakładów przemysłowych w mieście – fabryka rowerów „Apollo”. Wiele zakładów przemysłowych zostało zrestrukturyzowanych, zmienili się właściciele i nazwy. Czasami „na gruzach” poprzednich firm powstały nowe przedsiębiorstwa. Jednak pomimo tych trudności i kłopotów, miasto nadal odgrywa poważną rolę gospodarczą. W tym okresie powstało kilka nowych, prężnych przedsiębiorstw, które zaczęły dominować w mieście. Niewątpliwie należy do nich „HB-Unibud” S.A. Zaczął także napływać kapitał zagraniczny, czego przykładem są takie spółki jak: Valeo Electric and Electronic Systems, czy też TRW Steering Systems Poland.

Znaczenie większego znaczenia nabrały również firmy mniejsze i małe, chociaż niektóre z nich z całkiem długą historią i dorobkiem. O dobrej kondycji przemysłu i wytwórczości oraz zaangażowaniu władz w tej dziedzinie świadczą przyznawane w tym okresie nagrody i wyróżnienia. W 1992 roku, jako pierwszy w mieście, Złoty Laur Umiejętności i Kompetencji Regionalnej Izby Gospodarczej w Katowicach otrzymał Jan Berger, wówczas burmistrz miasta. W 1994 roku tę samą nagrodę otrzymała Rafineria Czechowice S.A. (jeszcze jako Śląskie Zakłady Rafineryjne), a w następnych latach kolejno: Tadeusz Polok – ówczesny prezes Śląskiej Fabryki Kabli S.A. i rok później firma budowlana „HB - Unibud” S.A. W 2001 roku Rafineria Czechowice S.A. została wyróżniona statuetką „Orłów Śląskiego Biznesu”, przyznaną przez Śląski Klub Biznesu. W konkursie ogłoszonym przez Ministra Gospodarki Przestrzennej i Budownictwa oraz Polski Związek Inżynierów i Techników Budownictwa miejska oczyszczalnia ścieków uzyskała aż cztery nagrody i wyróżnienia, w tym główną – tytuł „Budowa Roku 1994”. 

Po reaktywacji powiatów, co nastąpiło 1 stycznia 1999 roku, Czechowice-Dziedzice powróciły do powiatu bielskiego, który wszedł w obszar nowego województwa – województwa śląskiego.
 
Z najnowszej historii miasta trzeba jeszcze wspomnieć o kilku wydarzeniach. Od samego początku naszego samorządu zaczęły być nawiązywane bliskie kontakty z innymi samorządami w kraju i za granicą oraz ze związkami i stowarzyszeniami samorządowymi. Niektóre z tych kontaktów nabrały bardzo konkretnych kształtów, co zaowocowało podpisaniem umów o partnerstwie. Są to następujące, nasze miasta partnerskie: Hiddenhausen w Niemczech, Słonim na Białorusi, Orlova w Czechach, Žilina na Słowacji i Łomża, oczywiście w Polsce. Czechowice - Dziedzice są także członkiem: Związku Miast Polskich, Śląskiego Związku Gmin i Powiatów oraz Stowarzyszenia „Region Beskidy”. W 1996 roku ustanowiona została nagroda „Promotio Urbis Czechowice - Dziedzice”. Celem głównym nagrody było uhonorowanie osób, instytucji, zespołów itd., które swoją działalnością przyczyniły się do promocji naszego miasta. 23 lutego 1999 roku Rada Miejska w Czechowicach - Dziedzicach podjęła intencyjną uchwałę w sprawie ustanowienia św. Andrzeja Boboli patronem miasta. Kilka miesięcy później – 15 czerwca tego samego roku, Kongregacja Kultu Bożego i Sakramentów Świętych w Rzymie stwierdziła, że „…Święty Andrzej Bobola, Kapłan i Męczennik, jest Patronem wobec Boga dla Miasta Czechowice - Dziedzice…”. 14 listopada 1999 roku Ordynariusz Diecezji Bielsko - Żywieckiej ks. bp. Tadeusz Rakoczy dokonał uroczystego przekazania władzom miejskim aktu wspomnianej Kongregacji. I na koniec o jeszcze jednym wydarzeniu, które miało miejsce już w bieżącym stuleciu. 26 czerwca 2001 roku Rada Miejska w Czechowicach - Dziedzicach ustanowiła herb miasta i flagę miejską, a 12 stycznia 2004 roku ustaliła zasady i warunki ich używania.
PDF
DRUKUJ
POWRÓT
KONTAKT
Decyzja użytkownika w zakresie plików Cookie na niniejszej stronie

Używamy informacji zapisanych za pomocą plików cookie i podobnych technologii m.in. w celach statystycznych oraz w celu dostosowania naszych serwisów do indywidualnych potrzeb użytkowników. W programie służącym do obsługi Internetu można zmienić ustawienia dotyczące plików cookie.Korzystanie z tego serwisu bez zmiany ustawień dotyczących plików cookie oznacza, że będą one zapisane w pamięci urządzenia.

Akceptuje powyższe warunki